Mağdur Çocuklar tarafından Sıkça Sorulan Sorular

İnternet sayfamızda cinsel istismar mağduru çocuğun ve ebeveynlerinin sıkça sorduğu bazı sorular yer almaktadır. Psiko-sosyal içerikli sorular ve cevapları Uzman Psikolojik Danışman Nilüfer KOÇTÜRK, hukuki sorular ve cevapları ise Avukat Sabit AKTAŞ tarafından hazırlanmıştır. Uzm. Psk. Dan. Nilüfer Koçtürk, yaklaşık altı yıldır cinsel istismar mağdurları ve aileleri ile görüşmeler yapmakta olup, cinsel istismar konusunda akademik çalışmalarına devam etmektedir. Av. Sabit Aktaş ise 2004 yılından beri Ankara Barosu Çocuk Hakları Merkezi’nde gönüllü olarak çalışmaktadır. Hem Ankara da hem de Türkiye’nin farklı illerinde mağdur çocukların hukuksal sürecine ilişkin olarak avukat eğitimlerine katılmaktadır.

“Hangi davranışlar yapılırsa cinsel istismar olur?”

Aşağıda belirttiğimiz bütün davranışlar cinsel istismardır:

  • Birisi eliyle veya başka bir yeri ile vücudunun özel/gizli bölgelerine dokunursa
  • Sana içeriğinde çıplak insanların olduğu resim veya video gösterirse
  • Senden üzerinde kıyafetlerin olmadığı fotoğrafını veya videonu çekmeni isterse
  • Birisi üzerinde kıyafetlerin olmadığı fotoğrafını veya videonu çekerse veya kendi özel/gizli bölgelerinin videosunu veya fotoğrafını gönderirse
  • Banyo yaparken veya kıyafetlerini değiştirirken seni izlerse
  • Birisi özel/gizli bölgelerini sana gösterirse
  • Birisi özel/gizli bölgelerine senin dokunmanı isterse
  • Seninle çıplaklık veya özel/gizli bölgelerle ilgili sohbet etmek isterse

“Şaka amaçlı birinin kalçama vurması veya özel bölgelerime dokunması cinsel istismar mıdır?”

Şaka amacıyla da olsa kimin ve ne sıklıkla özel bölgelerine dokunduğu çok önemlidir. Örneğin, kız arkadaşın bir defa şaka amacıyla dokunduysa bu cinsel istismar olmayabilir. Ancak, yetişkin bir kişinin, mesela öğretmeninin kalçana veya başka özel/gizli bölgene şaka amacıyla da olsa dokunması doğru değildir. Vücudun sana özeldir ve sevdiğin kişiler de olsa bu bölgelerine dokunarak şaka yapmalarından hoşlanmadığını onlara mutlaka belirtmelisin.

“Uyuşturucu veya aşırı alkol kullanmak cinsel istismara yol açar mı?”

Uyuşturucu veya aşırı alkol kullanmak cinsel istismara maruz kalmada riskli durumlardır. Çünkü uyuşturucu ve aşırı alkol tüketimi sonrası bilincimizi kaybederiz, savunmasız kalırız ve kendimizi başkalarına karşı koruyamayız. Birçok genç de maalesef uyuşturucu ve aşırı alkol tüketimi sonrası cinsel istismara maruz kalabilmektedir.

“Daha fazla hangi çocuklar cinsel istismara uğrar?”

Bütün çocuklar cinsel istismara maruz kalabilir. Ancak, kalacak yeri veya ailesi olmayan, sokakta çalışan ve engeli olan bazı çocukların istismara maruz kalma ihtimali maalesef artmaktadır. Kendisini eşcinsel hisseden ergenlerin bazıları da internetten buna dair sohbet edebileceği kişilerle tanışmakta ve kandırılarak bazı istismarcıların hedefi olabilmektedir.

“Facebook’tan arkadaş edinmek tehlikeli mi?”

Yaşın gereği, birçok arkadaşın olmasını ve herkesin seni beğenmesini isteyebilirsin. Senin gibi birçok yaşıtın da böyle istiyor. Ancak, gözlerin bağlı bir şekilde tehlikeli olabilecek bir yolda yürümeni istesek eminim cevabın “hayır” olur. İşte internette arkadaş edinmek de böyle bir şey… Internette yazıştığın kişinin kendisini sana tanıttığı gibi biri olmama ihtimali o kadar yüksek ki. Örneğin, yaşına, ailesine, okuluna dair verdiği bilgiler gerçekten çok farklı olacaktır. Ayrıca, bu kişinin amacı senin düşündüğün gibi bir arkadaşlık olmayabilir. Mesela, çocukları istismar etmekten hoşlanan bir kişi olabilir. Bu kişiler bazen tanıştıktan çok kısa süre sonra, bazen de yüz yüze tanıştıktan sonra açık seçik konuşmalar veya özel bölgelere dokunma gibi davranışlar sergileyebilirler. O yüzden Facebook gibi Internet sitelerinden arkadaş edinmek tehlikeli olabilir.

“Erkek/kız arkadaşım çıplak fotoğrafımı/videomu çekmemi istiyor. Onu çok seviyorum ve benden ayrılırsa diye korkuyorum. Ne yapmalıyım?”

Karşındaki kişiyi ne kadar çok sevsen de çıplak fotoğraflarını ona asla göndermemelisin. Eğer seni gerçekten seviyorsa, sen çıplak fotoğraflarını göndermesen de o senden ayrılmaz. Seni sevmiyorsa da fotoğraflarını göndersen dahi senden ayrılabilir. Ayrıca, iyi niyetli bir şekilde erkek/kız arkadaşına fotoğraf gönderip sonrasında da annesine ve babasına göstermekle tehdit edilen birçok genç var. Fotoğrafını gönderdiğin takdirde sen de bu gençlerden biri olabilirsin ve tehdit edilebilirsin. Bu tehditlere boyun eğerek de başına birçok kötü olay gelebilir ve işler daha da karmaşık hale gelebilir. Ayrıca, arkadaşının çıplak fotoğraf/video istemesi kanunen bir suç. Her ikinizin iyiliği için asla çıplak fotoğraflarını veya videolarını ona göndermemelisin.

“Fotoğraflarım, görüntülerim ve cinsel içerikli yazışmalarım nedeniyle tehdit ediliyorum. Ne yapmalıyım?”

Fotoğraflarını ve görüntülerini başkalarına göndermen doğru bir davranış olmasa da kimsenin seni tehdit etmeye hakkı yok. Ne olursa olsun tehditlerden korkmamalı ve o kişinin dediklerini yapmamalısın. Böyle bir durumda o kişinin tehdit mesajlarını saklamalı, ebeveynlerine anlatamıyorsan da rehber öğretmenin (okul psikolojik danışmanı) gibi güvendiğin bir yetişkinden mutlaka yardım istemelisin. Bir başka yol olarak da çocuk şubeye veya savcılığa giderek şikayetçi olmalısın. Olay öğrenildiğinde, ebeveynlerinin sana zarar vereceğini düşünüyorsan mutlaka bunu da adli görevlilere söylemelisin ki seni koruyabilsinler ve aileni sakinleştirebilsinler.  Eğer tehditlere boyun eğersen emin ol o tehditler hiçbir zaman bitmeyecek ve her geçen gün durum daha da kötüleşecek. Cesur olmalı ve kimsenin seni tehdit etmesine izin vermemelisin.

“18 yaşından küçükken cinsel ilişkiye girmek zararlı mı?”

18 yaşından küçükken cinsel ilişkiye girmenin senin fizyolojik ve psikolojik sağlığın üzerinde olumsuz etkisi bulunabilir. Yapılan araştırmalar erken yaşta cinsel ilişki yaşayan kız çocuklarının rahim (uterus) kanserine ve cinsel yolla bulaşan birçok hastalığa yakalanma oranlarının arttığını göstermektedirler.

“İstismar durumunda nasıl kaçmalıyım?”

Birisi senin özel/gizli bölgelerine dokunmak isterse “Bana Dokunma!” diye olabildiğince çığlık atmalısın. Yüksek sesle bağırman karşındaki kişiyi korkutur ve çevredeki kişilerin seni duymasını sağlar. Ayrıca, “İmdat!” diyerek çevredeki diğer kişilerden de yardım isteyebilirsin. Sana dokunmaya çalışan kişiye bağırdıktan sonra olabildiğince hızlı bir şekilde o ortamdan kaçmaya çalışmalısın. Eğer karşındaki kişi sana bıçak, silah gibi şeyler gösterirse de can güvenliğini tehdit edici davranışlar sergilememeli, kaçmak için uygun zamanı beklemelisin.

“İstismara uğradığımı kime söylemeliyim?”

İstismar eden kişi kim olursa olsun savcılığa veya polise giderek yaşadıklarını anlatabilirsin. Eğer yaşın gereği kendi başına gidemiyorsan öğretmenin veya okul psikolojik danışmanın gibi güvendiğin bir kişiye veya yetişkine mutlaka yaşadıklarını söylemelisin. Eğer olayı anlattığın kişiler sana inanmazsa veya yardımcı olmazsa, sana yardım edecek bir yetişkin buluna kadar yaşadıklarını güvenilir kişilere anlatmalısın.

“İstismara uğradığımı anneme/babama söyledim ama bana inanmadı. Ne yapmalıyım?”

Bizi istismar eden kişi akrabalarımızdan veya yakın aile üyelerimizden birisi olduğu durumlarda annelerimizin bize inanması zorlaşabilmektedir. Yakın aile üyesinin istismarı daha fazla üzüntü veren bir durum olduğundan ve olayın gerçek olmamasını dilediklerinden olayı ilk duydukları zaman ebeveynlerimiz bu şekilde tepki verebilmektedirler. Bu durum annenin/babanın psikolojik desteğe ihtiyacı olduğunu göstermektedir. Büyüklerimiz bize inanmasa da mutlaka güvendiğimiz başka yetişkinlere ve savcılığa yaşadıklarımızı mutlaka anlatmalıyız.

“İstismara uğradığımı anneme ve babama söylersem beni döverler. Bu konuda ne yapmalıyım?”

Annemizin ve babamızın bizi dövmesi çocuk haklarına aykırıdır. Onlar bizim annemiz ve babamız da olsa bize vurmaya hakları yoktur ve kanunen bu bir suçtur. Eğer istismara uğradıysan ve onların seni dövebileceğini ve sana zarar vereceklerini düşünüyorsun okuldaki psikolojik danışmanına ve öğretmenine yaşadıklarını ve korkularını mutlaka anlatmalısın. Ayrıca, kendin de polis merkezine ve savcılığa (adliye sarayına) giderek başvuruda bulunabilirsin. Eğer annenin veya babanın dövmesinden korkup olayı açığa çıkartmazsan istismarcı sana dokunmaya devam edebilir ve olay daha da kötüleşebilir.

“Bana dokunan kişi başkalarına söylememem konusunda beni tehdit etti. Ne yapmalıyım?”

Bize dokunan veya dokunmak isteyen kişiler eğer bunu annemize ve babamıza söylersek bize, ailemize veya sevdiklerimize (örneğin, kedimize) zarar vereceklerini, onları öldürebileceklerini söyleyebilirler. İstismar eden kişi, bu sözleri hapse girmekten korktuğundan ve seni susturmak için söyler. Sana dokunan kişinin tehditleri nedeniyle yaşadıklarını annene veya babana anlatmazsan başına çok daha kötü şeyler gelebilir. Emin ol, senin susman bu kişiden kurtulman ve sevdiklerine zarar gelmemesi için çözüm değildir. Sevdiklerini ve kendini korumak istiyorsan lütfen güvendiğin kişilere yaşadıklarını anlat.

“Yaşadığım olayı utandığım için anlatamıyorum. Ne yapmalıyım?”

İnsanlar suç işleyince veya ayıp bir davranışta bulununca utanırlar. Ancak, sen utanılacak bir şey yapmadın ve bunları isteyerek veya bilerek yaşamadın. Bazı şeyleri isteyerek bile yaşasan sen 18 yaşından küçüksün ve bir yetişkin gibi her zaman hangi davranışın doğru mu yanlış mı olduğunu bilemeyebilirsin. Kaldı ki yetişkinler bile her zaman doğruyu ve yanlışı ayırt edemeyebiliyor. Ayrıca, yaşadığın olayda senin hiçbir suçun yok. Utanması ve kendisini suçlaması gereken kişi asla sen değilsin. Bu duyguyu hissetmekten kurtulamazsan bile güvendiğin ve sana destek olacak kişilere lütfen yaşadıklarını anlat.

“Yaşadığım olay sonrası çok gerginim ve öfkeliyim. Ne yapmalıyım?”

İstismar olayı sonrası gerginlik, öfke, huzursuzluk, uyuyama, kendine ve çevrene zarar verme gibi birçok psikolojik belirtiler yaşayabilirsin. Bunları tek başına atlatman kolay değil. Nasıl gözümüz veya başka bir yerimizden kan gelse doktora gidiyorsak bu belirtileri de ruhumuzun kanaması olarak düşünüp mutlaka çocuk ve ergen psikiyatristine gitmeli ve psikolojik destek almalıyız.

“Yaşadıklarımı kimseye anlatamadığım için evden kaçmayı düşünüyorum. Sizce bu çözüm mü?”

Sana istismarda bulunan kişi evden bir kişi de olsa emin ol evden kaçmak buna çözüm değil. Bunu bir yol olarak gören birçok çocuğun ve gencin başına evden kaçtıktan sonra başka kötü olaylar gelmektedir. Senin şu an en büyük ihtiyacın güvenli bir ortamda kalmaktır fakat evden kaçtığında dışarıda çok daha fazla tehlikelerle karşılaşabilirsin. Örneğin, bir kişi seni evine alabilir ama karşılığında sana dokunmak veya seni kötü işlerde çalıştırmak isteyebilir. Senin için en doğru çözüm yaşadıklarını savcılığa, polise, öğretmenine veya güvendiğin kişilere anlatmaktır.

“Yaşadığım olay sonrası çok mutsuzum ve aklıma intihar düşünceleri geliyor. Ne yapmalıyım?”

Yaşadıklarından dolayı şu an çok acı çekiyorsun ve gelecekten umutsuzsun. Bu acının bitmesi ve her şeyi unutmak için intihar etmek istiyorsun. Ancak, şu hayatta senin yaşamından daha değerli bir şey var mı? Tabi ki yok… Bu yaşadıkların senin suçun değil ve sana dokunan kişinin ceza çekmesi gerekirken intihar ederek sen kendini cezalandırmak istiyorsun. Ayrıca, her insanın hayatında acı çektiği, üzüldüğü ve kendisini çaresiz hissettiği anlar oluyor. Bu acı olayları bazı insanlar yaşlılığında, bazı insanlar yetişkinliğinde, bazıları da senin gibi çocukluğunda veya ergenlik döneminde yaşıyor. Senin genç yaşında bu üzücü olayı yaşaman tüm hayatının da bu şekilde gideceği anlamına gelmiyor. Şu an her şey senin elinde. Lütfen inanmasan da ileride yaşayacağın güzel günleri hayal et ve mutlaka çocuk ve ergen psikiyatristine gidip psikolojik destek al. Ayrıca, bu süreçte seni seven ve senin de sevdiğin insanlarla ilişkilerini devam ettirip bu süreçte onların sana destek olmasını iste.

“İstismara uğradığımı söylersem polisler beni de tutuklar mı?”

Yaşadığın olayda senin hiçbir suçun yok. Olayı anlattığın için polisler seni hiçbir zaman tutuklamaz.

“İstismara uğradığımı söylersem yaşadığım olayı arkadaşlarım öğrenecek mi?”

Polise veya savcılığa anlattığın olayları arkadaşların asla onlardan öğrenemez. Olay mahkemeye yansıdığında da annen ve baban gibi velayetinden sorumlu olan kişiler dışında hiçbir tanıdığın senin adli bilgilerine ulaşamaz.

“İstismara uğradığım için adli sicilim kötü/olumsuz gözükür mü?”

Suçlu olan kişilerin yaptığı suçlar sicil kaydında gözükür. Yaşadığın olayda adli yönden sen mağdur durumundasın. Adli sicil kaydın olumsuz etkilenmez.

“İstismara uğradığım için cinsel yönelimim değişir mi?”

Senin cinsel yönelimin yani kızlardan veya erkeklerden hoşlanman cinsel istismara bağlı bir durum değildir. Ancak istismar sonrası bazı mağdurlarda cinsellikten aşırı nefret etme veya aşırı hoşlanma gibi belirtiler görülebilir. Bu durumda mutlaka çocuk ve ergen psikiyatristine başvurmalısın.

“Arkadaşım birinin ona dokunduğunu söyledi. Ne yapmalıyım?”

Olayın açığa çıkmasında ve o kişinin bir daha arkadaşına veya başkalarına dokunmamasında sen çok önemli bir roldesin. Öncelikli olarak, güvenilir bir yetişkine yaşadıklarını anlatması için arkadaşını ikna etmelisin. Eğer o anlatmak istemezse ve arkadaşınla aynı okuldaysanız okul psikolojik danışmanına veya sınıf öğretmenine arkadaşının yaşadığı durumu mutlaka söylemelisin. Okula devam etmiyorsanız da annene, babana veya polislere durumu anlatmalısın. Bu süreçte arkadaşının senin desteğine ve yardımına çok ihtiyacı var. Eğer, yaşadıkları nedeniyle arkadaşının psikolojik sorunları var ise çocuk ve ergen psikiyatristine gidip destek alması için mutlaka onu yönlendirmelisin.

“İstismara uğradığımı söylediğimde ailemin yanından devlet yurduna mı gönderirler?”

Her cinsel istismara maruz kalan çocuk devlet yurduna gitmemektedir. Uzmanlar veya savcılık, senin devlet yurduna gidip gitmek istemediğine ve ailenin sana zarar verme ihtimaline göre bu duruma karar vermektedirler. En önemli konu senin güvende olmandır. Eğer sen olayı öğrenince ailenin sana zarar vereceğini veya seni koruyamayacaklarını düşünüp yurtta kalmak istersen o zaman devlet yurdunda kalabilirsin.

“İstismara uğradığım ortaya çıkarsa maddi olarak yoksunluğa düşeceğiz. Ne yapmalıyım?”

Sana yapılanları söylediğinde ailenin parasal olarak sıkıntıya düşeceğini düşünüyorsan korkmana gerek yok. Bu konuda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı gibi devletin ilgili kurumları aileni maddi yönden destekleyecektir. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın İl Müdürlüğü’ne başvuru yaptığında başvurun ihbar kabul edilip, sosyal inceleme sonrası sana ve ailene maddi destek sağlanacaktır.

“Bana zarar verenleri kimlere bildirebilirim?”

Sana kötü davranışlarda bulunan herkesi ilgili kişilere bildirebilirsin. Çocuğa karşı suç işleyen bir kişiyi gören herkes şikayet edebilir. Sana zarar veren ailenden biri değilse öncelikle ailene söylemelisin. Eğer ailene söyleyemiyorsan, okuldaki öğretmenine, sana verilen zarardan dolayı hastanedeysen oradaki doktora, mahallendeki polise veya jandarmaya istismara uğradığını söylediğinde bu kişiler sana yardımcı olacaktır. Ailen ile paylaşabiliyorsan onlarla birlikte adliyeye gidip başvuru yapabilirsin.

“Beni savunması için avukat tutacak param yoksa ne yapabilirim?”

Eğer bir avukat tutacak paranız yoksa yasanın sana tanıdığı bir hak olarak senin davan ile ilgili olarak bir avukat devlet tarafından görevlendirilecektir. Bu avukat davan bitene kadar senin haklarını savunmak için yanında olacaktır. 18 yaşının altındaki tüm çocuklar yargılama konusu bir suçtan dolayı mağdur oldukları anda yasalarımız gereği kendilerine kesinlikle bir avukat atanır. Senin için atanan avukata hiçbir ücret ödemeyeceksin. Avukatlık ücreti devlet tarafından ödenecektir.

“Bana zarar veren kişi beni tehdit ediyor? Bana ve sevdiklerime zarar vereceğini söylüyor. Ne yapmalıyım?”

Bunun için korkmana gerek yok. Şikayet ettiğin anda ve sana yapılan tehditleri bildirdiğinde seni ve yakınlarını korumak için mahkemelerden hemen karar alınabilir. Sen ve sevdiklerin koruma altına alınabilirsiniz. Ayrıca sana zarar veren tutuklanabilir.

Sana zarar veren kişi bazen çok yakınındaki bir kişide olabilir. Annen baban, kardeşin ya da yakın bir akraban olabilir. Mahkemeler ve devlet gerekirse seni ailenden bile koruyacaktır.

“Çevremdeki insanlar sadece senin sözlerin ile bu olay ortay çıkmaz başka delilin yoksa bunu açıklama diyor. Ne yapmalıyım?”

Birçok dava dosyasında senin yaşadığına benzer durum yaşanıyor. Fakat yapılan görüşmeler ve senin beyanını destekleyecek başka deliller ile sana karşı yapılan istismar mahkeme tarafından ortaya çıkartılabilir. Bu nedenle, bu tür sözlere inanmamalısın. Bu tür yorumlardan dolayı sana yapılan istismarı söylemekten ve şikayet etmekten vazgeçmemelisin.

“Nerede ve nasıl bir yerde ifadem alınacak?” 

Bu işlemler bazı şehirlerde Çocuk İzlem Merkezi  (ÇİM) denilen yerlerde, bazı yerlerde de Cumhuriyet Savcılığı’nda yapılacaktır. Çocuk İzlem Merkezi adı verilen yerler adliyelerden ayrı genellikle hastanelerin içinde yer almakta olup, burada görev alan uzmanlar aracılığı ile bilgilerine başvurulacak ve ifaden alınacaktır. İfaden alınırken olabildiğince açık olarak yaşadıklarını anlatman çok önemlidir. Eğer tüm yaşadıklarını anlatırsan kaydedilecek bu görüntülü kaydın gerektiğinde mahkeme tarafından da izlenecektir. Bu da seni mümkün olduğunca yaşadıklarını bir daha anlatmak zorunluluğundan kurtaracaktır.

“İfadem alınırken yanımda kimler olacak?”

Senin yaşadığın olay anlatılırken sana destek olmak için avukatının dışında başka kişilerle de tanışacaksın. İfaden alınırken yanında avukatın ile beraber muhakkak bir uzman da bulunacaktır. Aynı zamanda Cumhuriyet Savcısı da ifade alınırken muhakkak orada olacaktır. Bazı yerlerde senin anlattıklarını yazacak birisi de bulunabilir. Eğer yanında olmasını istediğin birisi var ise ve o kişi oradaysa (annen, öğretmenin gibi) o kişinin de yanında olmasını isteyebilirsin.

“Sadece uğradığım istismar ile ilgili olarak mı ifade vereceğim?”

İfadeni vermeden avukatınla yaşadığın olay dışında bu olay ile ilgili olarak bir sorun yaşıyorsan bunu açıkça konuşmalı ve sana yardım edebilmesi için sorunlarını anlatmalısın. Örneğin, sana zarar veren kişi seni ve aileni tehdit ediyorsa veya sana zarar veren kişi yakın bir tanıdığın ise ve ailen onu korumaya çalışıyorsa… Bu ve benzeri sorunları avukatın ve yanında bulunan uzman ile konuşursan senin yaşadığın sorunun çözümü için sana yardımcı olacaklardır.

“İfade vermenin dışımda doktor kontrolü yapılacak mı?”

Gerektiği takdirde, yaşadığın olaydan dolayı vücudunda bir zarar olup olmadığını görmek için doktor tarafından muayene edilebilirsin. Seni rahatsız eden bir durum olduğu takdirde bunu muhakkak doktora ve avukatına söylemelisin. Doktorun seni muayene etmesi sana zarar verenin cezalandırılması için faydalı olacaktır.

“İfadem alındıktan sonra ne yapmam gerekiyor?”

İfaden alındıktan sonra artık senin herhangi bir yere gitmene gerek yoktur. Gerekli işlemler yapılacak ve senin için görevlendirilen avukatın dosyayı takip edecektir.  Yapılan işlemler ile ilgili olarak bilgi almak istediğinde avukatına ulaşıp ondan yapılan işlemler ile ilgili bilgi alabilirsin.

“Dava açıldıktan sonra mahkemeye gidecek miyim?” 

İlk ifaden sesli ve görüntülü olarak alındığı için mahkeme gerekli görmediği sürece mahkemeye gitmek zorunda değilsin.  Sana sorulacak sorular var ise mahkemede seni tekrar dinlemek isteyebilir.  Bu durumda tekrar mahkemeye gidebilirsin.

“Mahkemede kimler bulunacak ve mahkeme nasıl bir yer?” 

Mahkeme ilk ifadenin alındığı yerden genellikle daha büyük bir yerdir. Mahkemede daha önce görmediğin kişiler de bulunacaktır. Duruşmanın yapıldığı yerde ( mahkeme salonu) öncelikle avukatın ve senin yanında olması gereken bir uzman bulunacak.  Seninle beraber annen ve babanda bulunabilir. Mahkeme heyeti (hakim, savcı, katip), sanık ve sanığın avukatı mahkeme salonunda bulunur. Mahkemeler genellikle bunların dışındaki kişilerin duruşma salonundan çıkartılmasına karar verir. Eğer böyle bir karar alınmamışsa bunu avukatına söyleyip duruşmanın gizli yapılmasını isteyebilirsin.

Duruşmadan önce avukatını arayıp neler olacağına ilişkin olarak avukatın ile görüşebilirsin. Bu konuda yaşadığın kaygılarını ve korkularını avukatınla paylaşıp gerekli işlemleri yapmasını isteyebilirsin.

“Mahkemede bana istismarda bulunan kişinin yanında ifade vermekten korkuyorum/çekiniyorum. Ne yapmalıyım?”

Eğer mahkeme seni dinlemeye karar vermiş ise duruşmaya gittiğinde mahkeme heyeti seni dinlerken sana zarar veren kişinin o anda orada olması seni rahatsız ediyorsa, onun yanında kendini kötü hissediyorsan, ifade vermekte zorlanıyorsan, sen ifadeni verirken sana zarar veren kişinin (sanığın)  dışarı çıkartılmasını isteyebilirsin. Bunu muhakkak avukatına, yanında bulunan uzmana ve mahkemedeki hakim/hakimlere söylemelisin. Mahkeme heyeti bu durumda sen ifadeni verene kadar sana zarar veren kişinin dışarıya çıkartılmasına karar verebilir.

“Ailem duruşma salonunda bulunacak mı?”

Anne ve babanda mahkeme salonunda bulunma hakkına sahiptir.  İfade verirken anne ve babanın yanında olmasından rahatsızlık duyuyorsan,  korkuyorsan ya da utanıyorsan bunu da yanındaki uzmana, avukatına ve hakime söyleyip, sen ifadeni verene kadar dışarıya çıkmalarını sağlayabilirsin. Mahkeme istediklerin doğrultusunda annenin ve babanın dışarıya çıkartılmasına karar verebilir.

“Bana istismarda bulunan kişinin yakınları beni ve ailemi baskı altına alırsa ne yapabilirim?”

Çevrende yaşadığın olaydan dolayı sana baskı uygulayan kim olursa olsun devlet ve mahkemeler seni herkesten koruyacaktır. Sana baskı uygulayanların sana ve ailene yaklaşmalarını yasaklayabilir. Bu yasağa uymadıkları takdirde cezalandırılmalarına karar verilenebilir. Bundan dolayı, hiç korkmamalısın. Devlet seni sana zarar verebilecek herkesten koruma hakkına sahiptir.

“Bana istismarda bulunan kişiyi ailem korumaya çalışıyorsa ne yapabilirim?” 

Bazen sana zarar veren kişi çok yakın bir tanıdığın olabilir ve bazı ebeveynler yapılanları gizlemek için çocuklarının üzerinde baskı oluşturabilir. Ailenin bu baskılarını engellemek için ailene mahkeme kanalı ile danışmanlık verilenebilir. Buna rağmen, ailen üzerinde baskı kurmaya devam ederse mahkeme kararı ile senin de isteğin doğrultusunda bir devlet kurumuna ya da bir koruyucu ailenin yanına yerleştirilmene karar verilenebilir. Seni koruyabilecek yakınlarının (babaannen, anneanne, amca, dayı gibi) yanına da yerleştirilmene karar verilenebilir.

“15 yaşından küçüğüm. Evlenirsem ne olur?”

Bizim kanunlarımıza göre 15 yaşından küçük çocuklar ile evlenen herkes çocuk istismarından dolayı suç işlemiş sayılır. Bu nedenle 15 yaşın altında evlilik söz konusu olduğunda hem evlendiğin kişi istismardan yargılanır hem de buna izin veren ebeveynlerin aynı şekilde yargılanır.

“Ailelerimizin rızasıyla imam nikahıyla evlendik. Eşim tutuklanacak mı?”

İmam nikahı 15 yaşından küçük olduğun dönemde gerçekleşmiş ise senin istemenden bağımsız olarak yasalar eşin hakkında dava açılmasını gerektirir. Bu durumda eşinin tutuklanma ihtimali mevcuttur. 15 yaşından sonraki evlilikler yasal koşullar olmasa bile bu konuda dava açılmaz. Ancak, senin rızan olmadan zorla evlendirilmiş isen bu takdirde ancak sen ister isen dava açılır.

“Mahkeme ne kadar sürer?”

Normal koşullar içerisinde 8-12 ay içinde mahkemenin ilk kısmı biter. Daha sonra bu kararın değerlendirilmesi için bir üst mahkemeye gidilebilir. Fakat ikinci kısım için senin herhangi bir şekilde mahkemeye gitmene gerek yoktur.

“Yalan olayları anlatmak (istismar varken yok, yokken var demek) suç mudur?”

İstismara uğradığın halde bunu söylememem suç değildir. Fakat istismar olmadığı halde birisinin sana istismarda bulunduğunu söylemen suç olur. Ancak, istismara uğradığın halde bunu ispatlayamamışsan bu suç olmaz.

“Bana zarar verenleri kimlere bildirebilirim?”

Sana kötü davranışlarda bulunan herkesi ilgili kişilere bildirebilirsin. Çocuğa karşı suç işleyen bir kişiyi gören herkes şikayet edebilir. Sana zarar veren ailenden biri değilse öncelikle ailene söylemelisin. Eğer ailene söyleyemiyorsan, okuldaki öğretmenine, sana verilen zarardan dolayı hastanedeysen oradaki doktora, mahallendeki polise veya jandarmaya istismara uğradığını söylediğinde bu kişiler sana yardımcı olacaktır. Ailen ile paylaşabiliyorsan onlarla birlikte adliyeye gidip başvuru yapabilirsin.

“Bana zarar veren kişi beni tehdit ediyor? Bana veya sevdiklerime zarar vereceğini i söylüyor. Ne yapmalıyım?”

Bunun için korkmana gerek yok. Şikayet ettiğin anda ve sana yapılan tehditleri bildirdiğinde seni ve yakınlarını korumak için mahkemelerden hemen karar alınabilir. Sen ve sevdiklerin koruma altına alınabilirsiniz. Ayrıca sana zarar veren tutuklanabilir.

Sana zarar veren kişi bazen çok yakınındaki bir kişi de olabilir. Annen baban, kardeşin ya da yakın bir akraban olabilir. Mahkemeler ve devlet gerekirse seni ailenden bile koruyacaktır.

“İstismara uğradığım ortaya çıkarsa parasal olarak sıkıntıya düşer miyim?”

Sana yapılanları söylediğinde ailenin parasal olarak sıkıntıya düşeceğini düşünüyorsan korkmana gerek yok, bu konuda da devletin ilgili kurumları seni ve aileni destekleyecektir.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve ilgili kurumlardan maddi olarak destek sağlayabilirsin. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın İl Müdürlüğü’ne başvuru yaptığında sana ve ailene maddi destek sağlanacaktır.

“İstismara uğradığımı bildirdikten sonra neler olacak? Nasıl bir süreç işleyecek?”

Önce gittiğin yerde görevliler senin bilgilerini alacaklar. Onlara kendin ile ilgili bilgileri doğru olarak vermelisin. Sana karşı işlenen suç ile ilgili olarak ilk etapta soru sorulmayacaktır.

“Beni savunacak avukat tutacak param yoksa ne yapabilirim?”

Eğer bir avukat tutacak paranız yoksa yasanın sana tanıdığı bir hak olarak senin davan ile ilgili olarak bir avukat devlet tarafından görevlendirilecektir. Bu avukat davan bitene kadar senin haklarını savunmak için yanında olacaktır. 18 yaşının altındaki tüm çocuklar yargılama konusu bir suçtan dolayı mağdur oldukları anda yasalarımız gereği kendilerine kesinlikle bir avukat atanır. Senin için atanan avukata hiçbir ücret ödemeyeceksin. Avukatlık ücreti devlet tarafından ödenecektir.

Senin için görevlendirilen avukatın yanında olmadan sana yapılanlarla ilgili olarak kimse ile konuşmak zorunda değilsin.

“Çevremdeki insanlar sadece senin sözlerin ile bu olay ortay çıkmaz başka delilin yoksa bunu açıklama diyor. Ne yapmalıyım?”

Birçok dava dosyasında senin yaşadığına benzer durum yaşanıyor. Fakat yapılan görüşmeler ve senin beyanını destekleyecek başka deliller ile sana karşı yapılan istismar mahkeme tarafından ortaya çıkartılabilir. Bu nedenle bu tür sözlere inanmamalısın. Bu tür yorumlardan dolayı sana yapılan istismarı söylemekten ve şikayet etmekten vazgeçmemelisin.

“Nerede ve nasıl bir yerde ifadem alınacak?” 

Bu işlemler bazı şehirlerde Çocuk İzlem Merkezi  (ÇİM) denilen yerlerde, bazı yerlerde de Cumhuriyet Savcılığı’nda yapılacaktır. Çocuk İzlem Merkezi adı verilen yerler adliyelerden ayrı genellikle hastanelerin içinde yer almakta olup, burada görev alan uzmanlar aracılığı ile bilgilerine başvurulacak ve ifaden alınacaktır. İfaden alınırken olabildiğince açık olarak yaşadıklarını anlatman çok önemlidir. Eğer tüm yaşadıklarını anlatırsan kaydedilecek bu görüntülü kaydın gerektiğinde mahkeme tarafından da izlenecektir. Bu da seni mümkün olduğunca yaşadıklarını bir daha anlatmak zorunluluğundan kurtaracaktır.

“İfadem alınırken yanımda kimler olacak?”

Senin yaşadığın olay anlatılırken sana destek olmak için avukatının dışında başka kişilerle de tanışacaksın. İfaden alınırken yanında avukatın ile beraber muhakkak bir uzman da bulunacaktır. Aynı zamanda Cumhuriyet Savcısı da ifade alınırken muhakkak orada olacaktır. Bazı yerlerde senin anlattıklarını yazacak birisi de bulunabilir. Eğer yanında olmasını istediğin birisi var ise ve o kişi oradaysa (annen, öğretmenin gibi) o kişinin de yanında olmasını isteyebilirsin.

“Sadece uğradığım istismar ile ilgili olarak mı ifade vereceğim?”

İfadeni vermeden avukatınla yaşadığın olay dışında bu olay ile ilgili olarak bir sorun yaşıyorsan bunu açıkça konuşmalı ve sana yardım edebilmesi için sorunlarını anlatmalısın. Örneğin, sana zarar veren kişi seni ve aileni tehdit ediyorsa veya sana zarar veren kişi yakın bir tanıdığın ise ve ailen onu korumaya çalışıyorsa… Bu ve benzeri sorunları avukatın ve yanında bulunan uzman ile konuşursan senin yaşadığın sorunun çözümü için sana yardımcı olacaklardır.

“İfade vermenin dışımda başka işlem yapılacak mı? Doktor kontrolü yapılacak mı?”

Gerektiği takdirde, yaşadığın olaydan dolayı vücudunda bir zarar olup olmadığını görmek için doktor tarafından muayene edilebilirsin. Seni rahatsız eden bir durum olduğu takdirde bunu muhakkak doktora ve avukatına söylemelisin. Doktorun seni muayene etmesi sana zarar verenin cezalandırılması için faydalı olacaktır.

“Bana zarar veren kişinin yakınları beni ve ailemi baskı altına alırsa ne yapabilirim?”

Çevrende yaşadığın olaydan dolayı sana baskı uygulayan kim olursa olsun devlet ve mahkemeler seni herkesten koruyacaktır. Sana baskı uygulayanların sana ve ailene yaklaşmalarını yasaklayabilir. Bu yasağa uymadıkları takdirde cezalandırılmalarına karar verilebilir. Bundan dolayı, hiç korkmamalısın. Devlet seni sana zarar verebilecek herkesten koruma hakkına sahiptir.

“Bana zarar veren kişileri ailem korumaya çalışıyorsa ne yapabilirim?” 

Bazen sana zarar veren kişi çok yakın bir tanıdığın olabilir ve bazı anne babalar yapılanları gizlemek için çocuklarının üzerinde baskı oluşturabilir. Ailenin bu baskılarını engellemek için ailene mahkeme kanalı ile danışmanlık verilebilir. Buna rağmen ailen üzerinde baskı kurmaya devam ederse mahkeme kararı ile bir devlet kurumuna ya da bir koruyucu ailenin yanına yerleştirilmene karar verilebilir. Seni koruyabilecek yakınlarının(babaannen, anneanne, amca, dayı ) yanına da yerleştirilmene karar verilebilir.

“İfadem alındıktan sonra ne yapmam gerekiyor?”

İfaden alındıktan sonra artık senin herhangi bir yere gitmene gerek yoktur. Gerekli işlemler yapılacak ve senin için görevlendirilen avukatın dosyayı takip edecektir.  Yapılan işlemler ile ilgili olarak bilgi almak istediğinde avukatına ulaşıp ondan yapılan işlemler ile ilgili bilgi alabilirsin.

“Dava açıldıktan sonra mahkeme gidecek miyim?” 

İlk ifaden sesli ve görüntülü olarak alındığı için mahkeme gerekli görmediği sürece mahkemeye gitmek zorunda değilsin.  Sana sorulacak sorular var ise mahkemede seni tekrar dinlemek isteyebilir.  Bu durumda tekrar mahkemeye gidebilirsin.

“Mahkemede kimler bulunacak ve mahkeme nasıl bir yer?” 

Mahkeme ilk ifadenin alındığı yerden genellikle daha büyük bir yerdir. Mahkemede daha önce görmediğin kişiler de bulunacaktır. Duruşmanın yapıldığı yerde (mahkeme salonu) öncelikle avukatın ve senin yanında olması gereken bir uzman bulunacak.  Seninle beraber annen ve babanda bulunabilir. Mahkeme heyeti (hakim, savcı, katip), sanık ve sanığın avukatı mahkeme salonunda bulunur. Mahkemeler genellikle bunların dışındaki kişilerin duruşma salonundan çıkartılmasına karar verir. Eğer böyle bir karar alınmamışsa bunu avukatına söyleyip duruşmanın gizli yapılmasını isteyebilirsin.

Duruşmadan önce avukatını arayıp neler olacağına ilişkin olarak avukatın ile görüşebilirsin. Bu konuda yaşadığın kaygılarını ve korkularını avukatınla paylaşıp gerekli işlemleri yapmasını isteyebilirsin.

“Bana zarar veren kişinin yanında mahkemede ifade vermekten korkuyorum/çekiniyorum. Ne yapmalıyım?”

Eğer mahkeme seni dinlemeye karar vermiş ise duruşmaya gittiğinde mahkeme heyeti seni dinlerken sana zarar veren kişinin o anda orada olması seni rahatsız ediyorsa, onun yanında kendini kötü hissediyorsan, ifade vermekte zorlanıyorsan, sen ifadeni verirken sana zarar veren kişinin (sanığın)  dışarı çıkartılmasını isteyebilirsin. Bunu muhakkak avukatına, yanında bulunan uzmana ve mahkemedeki hakim/hakimlere söylemelisin. Mahkeme heyeti bu durumda sen ifadeni verene kadar sana zarar veren kişinin dışarıya çıkartılmasına karar verebilir.

“Ailem duruşma salonunda bulunacak mı?”

Anne ve babanda mahkeme salonunda bulunma hakkına sahiptir.  İfade verirken anne ve babanın yanında olmasından rahatsızlık duyuyorsan,  korkuyorsan ya da utanıyorsan bunu da yanındaki uzmana, avukatına ve hakime söyleyip, sen ifadeni verene kadar dışarıya çıkmalarını sağlayabilirsin. Mahkeme istediklerin doğrultusunda annenin ve babanın dışarıya çıkartılmasına karar verebilir.

“Tüm bu aşamalarda yaşadıklarından dolayı ruhsal/psikolojik sorunlar yaşıyorum ne yapabilirim?”

Yaşadığın olaydan dolayı ruhsal açıdan yaşadığın sorunlarında sana yardımcı olması açısından bir uzmandan destek alabilirsin. Bu desteği almak için parasal olarak olanağın yoksa bu konuda mahkemeler ve avukatın aracılığı ile destek bulabilirsin.

“15 yaşından küçüğüm, evlenirsem ne olur?”

Bizim kanunlarımıza göre 15 yaşından küçük çocuklar ile evlenen herkes çocuk istismarından dolayı suç işlemiş sayılır. Bu nedenle 15 yaşın altında evlilik söz konusu olduğunda hem evlendiğin kişi istismardan yargılanır hem de buna izin veren anne baba aynı şekilde yargılanır.

“Ailelerimizin rızasıyla imam nikahıyla evlendik. Eşim tutuklanacak mı?” 

İmam nikahı 15 yaşından küçük olduğun dönemde gerçekleşmiş ise senin istemenden bağımsız olarak yasalar eşin hakkında dava açılmasını gerektirir. Bu durumda eşinin tutuklanma ihtimali mevcuttur. 15 yaşından sonraki evlilikler yasal koşullar olmasa bile bu konuda dava açılmaz. Ancak senin rızan olmadan zorla evlendirilmiş isen bu takdirde ancak sen ister isen dava açılır.

“Yalan olayları anlatmak suç mudur? ( İstismar varken yok, yokken var demek)”

İstismara uğradığın halde bunu söylememem suç değildir. Fakat istismar olmadığı halde birisine sana istismarda bulunduğunu söylemen suç olur. Fakat istismara uğradığın halde bunu ispatlayamamışsan bu suç olmaz.

“Mahkeme ne kadar sürer?” 

Normal koşullar içerisinde 8-12 ay içinde mahkemenin ilk kısmı biter. Daha sonra bu kararın değerlendirilmesi için bir üst mahkemeye gidilebilir. Fakat ikinci kısım için senin her hangi bir şekilde mahkemeye gitmene gerek yoktur.

KAYNAKLAR

Hornor, G. (2010). Child sexual abuse: Consequences and implications. J Pediatr Health Care, 24(6), 358-64.

Jones, D. P. H. (2003). Communicating with vulnerable children. London: Gaskell.

Jones, J. G., ve Farst, K. J. (2011). The sexual abuse post examination conference with families. In R. Kaplan, J. A. Adams, S. P. Starling, ve A. P. Giardino (Eds.), Medical response to child sexual abuse: A resource for professionals working with children andf amilies. USA: STM Learning, Inc.

Keeshin, B. R. &Corwin, D. L. (2011). Psychological Impact and Treatment of Sexual Abuse of Children. Ed. Jenny, C. In. Child abuse and neglect: Diagnosis, treatment, and evidence (1st ed). St. Louis, MO: Elsevier Saunders.

Orhon, F.Ş. (2006). Çocuk örselenmesi ve ihmali. Türkiye Klinikleri Journal of Pediatrical Sciences, 2(2), 79-83.

Page, R. M., ve Page, T. S. (2011). Promoting health and emotional well-being in your classroom (5th ed.). USA:  Jonesand Bartlett Publishers.

Paredes, M.,Leifer, M. &Kilbane, T. (2001). Maternal variables related to sexually abused children’s functioning. Child Abuse Negl,25, 1159-1176.

Polat, O. (2007). Çocuk İstismarı Önlemeve Rehabilitasyon II. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.

Sanderson, C. (2004). The seduction of children: Empowering parents and teachers to protect children from child sexual abuse. UK: Jessica Kingsley Publishers.

Sanderson, C. (2010). Introduction to counselling survivors of interpersonal trauma. UK: Jessica Kingsley Publishers.

Shannon, J. B. (2009). Child abuse source book (2nd ed). Detroit, MI: Omnigraphics, Inc.